آدم‌هایی که قهرمان و ضدقهرمان زندگی‌شان هستند/ نمایشی از دل زندگی
تاریخ انتشار: ۱۲ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۴۲۶۸۲۹
خبرگزاری مهر -گروه هنر-آروین مؤذن‌زاده-فریبرز دارایی؛ نمایش «خبری از او نیست» به نویسندگی و کارگردانی جواد مولانیا به تازگی اجرای خود را در پردیس تئاتر و موسیقی باغ کتاب به پایان رسانده است. این اثر نمایشی روایت چند ساعت از دورهمی چهار شخصیت را روایت می‌کند؛ «پیام» و «فروغ» به عنوان یک زوج میزبان «علی» و «مهشید» می‌شوند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
به بهانه اجرای این اثر نمایشی میزبان کارگردان و بازیگران نمایش در خبرگزاری مهر بودیم که در بخش اول این نشست درباره شکل گیری ایده اولیه نمایش، ویژگی کاراکترها و رفاقت ۳۰ ساله‌ای که نمایش را شکل داده است، صحبت کردیم و در بخش دوم و پایانی این گفت‌وگو بیشتر مسایل تحلیلی درباره متن نمایشنامه و شخصیت‌پردازی کاراکترها مطرح شد و به این موضوع پرداختیم که انرژی مثبت و صمیمیتی که در نمایش جریان دارد نشات گرفته از رفاقتی است که بازیگران و عوامل درپشت صحنه با آن همنشین هستند.
یکی از ویژگی های این نشست انتقادپذیری بالای کارگردان و بازیگران و اِشرافی که خودشان به ضعف های نمایش داشتند، بود. از طرف دیگر خود بازیگران مانند یک تحلیل‌گر عمل می کردند و پرسش‌هایی را که شاید یک منتقد سخت‌گیر بخواهد از کارگردان بپرسد، با او مطرح می کردند همین روحیه و صمیمیتی که بین اعضای این گروه حاکم بود نمایش «خبری از او نیست» را با همه ضعف‌هایش به نمایشی دلنشین تبدیل کرده که مخاطب را راضی از سالن بیرون می‌فرستد.
در بخش دوم و پایانی این نشست می‌خوانید:
*آقای کیایی و آقاپور شما شخصیت‌های علی و پیام را که در این نمایش نقششان را برعهده دارید، چطور می بینید؟ وقتی متن را خواندید چطور با کاراکترها ارتباطگرفتید در حالی که در متن اتفاق خاصی را شاهد نیستیم و کاراکترها به لحاظ بیرونی فراز و فرود خاصی ندارند.
کیایی: کاراکتر علی در این نمایش نقاش است اما تاثیر عینی نقاش بودن او را در کار نمی بینیم. ولی شاید نقاش بودن او در ناخودآگاه این کاراکترتاثیر گذاشته و باعث واکنش هایی که روی صحنه انجام می دهد، بشود. نکته ای که بعد از خواندن متن برایم مطرح شد این بود که ارتباط بسیار خاصی با این قصه برقرار کردم و دقیقا می‌توانستم به جواد بگویم فلان کاراکتر چرا این دیالوگ را می‌گوید و اصلا چه چیزی در ذهن دارد.کیایی: من احساس می‌کنم آدم های این نمایش قهرمان و در عین حال ضدقهرمان زندگی خودشان هستند چون به جای اینکه به جلو بروند در بیشتر مواقع در گذشته مانده اند و خودشان جلوی حرکتشان به آینده را گرفته اند. همین تضاد موقعیت دراماتیک داستان را شکل داده است
جواد بر این نکته تاکید داشت که خودخواسته نمی‌خواهد اتفاقی در این نمایش بیفتد و حسرتی که شخصیت ها از اتفاقات گذشته دارند، قصه را جلو می برد در حالی که همه ما دوست داریم وقتی نمایشی را می بینیم شاهد شکل گیری یک درام و موقعیت دراماتیک باشیم. البته برداشت من از اتفاق دراماتیک در این نمایش این شد که از نگاهی قهرمان داستان خود زندگی و جریانی است که این شخصیت ها جلویش را گرفته اند و گرفتار یک روزمره گی شده اند. از نگاه دیگری هم قهرمان قصه می‌تواند خود این شخصیت ها باشد و از طرف دیگر ضدقهرمان هم خودشان هستند.
من به عنوان انسان باید جلو بروم. گذشته را فراموش کنم، حال را بسازم و به آینده امیدوار باشم. این یک فرمول کلیشه ای است اما زندگی به این شکل جریان پیدا می کند و در غیر این صورت یا در گذشته می مانید یا فوبیای آینده را دارید و یا با تعابیر غیرواقعی از زندگی در لحظه روبه‌رو هستید که ابتذال را برایتان به همراه می آورد. من احساس می‌کنم آدم های این نمایش قهرمان و در عین حال ضدقهرمان زندگی خودشان هستند چون به جای اینکه به جلو بروند در بیشتر مواقع در گذشته مانده اند و خودشان جلوی حرکتشان به آینده را گرفته اند. همین تضاد موقعیت دراماتیک داستان را شکل داده است.
آقاپور: وقتی متن را خواندم پیام را شخصیتی شوخ و شنگ و طناز دیدم. من در دایره دوستانم فردی طناز شناخته می شوم اما شیوه طنازی من با پیام فرق دارد. کلا ویژگی های شخصیتی من و پیام زیاد به هم نزدیک نیست مثل برون گرا بودن یا زندگی کردنش در لحظه که با شخصیت من متفاوت است. اما نکته ای که دوست دارم اینجا به آن اشاره کنم و دوست دارم راجع به آن با جواد گپ بزنم درباره نگارش متن این اثر است. خب من و جواد سال هاست یکدیگر را می شناسیم و او دوست قدیمی من است. او خیلی اهل شعر است و حوزه مطالعاتی اش هم متنوع و وسیع است اما من هیچ وقت از او نمایشنامه نخوانده بودم و «خبری از او نیست» اولین نمایشنامه ای است که از جواد خواندم. برای هر نمایشنامه نویس فرصت مغتنمی است که نمایشنامه اش روی صحنه برود که این اتفاقا نصیب خیلی از نویسندگان نمی شود. از این رو خیلی دوست دارم نظر جواد را در این مورد بدانم.
مولانیا: این اولین نمایشنامه‌ای است که من نوشتم.
کیایی: یعنی حتی سعی و خطا هم برای نوشتن نمایشنامه نکردی.
مولانیا: نه. چون بلد نبودم. (خنده جمع) ولی خیلی نمایشنامه خوانده بودم.
آقاپور: من خودم هر موقع به نوشتن فکر کردم چه در دوران دانشگاه و چه بعد از آن به شدت ترسیدم و فکر می‌کنم تجربه هراسی را که جواد داشته است کاملا درک می کنم.
مولانیا: چند روز قبل به یکی از دوستانم می‌گفتم هر شب که اجرا تمام می‌شود من از این می‌ترسم که نکند دیگر نتوانم نمایشنامه بنویسم. چون فکر می‌کنم الان دیگر هیچ چیز در چنته ندارم در حالی که همه قصه هایی را که در این نمایشنامه وجود دارد سال ها از افراد مختلف شنیده و حتی تجربه زیستی خودم و دوستانم بوده است. الان که فکر می کنم، نمی دانم نمایشنامه ازکجا شروع شده است اما می دانم که آن را صحنه به صحنه نوشته ام و بعد آنها را به هم وصل کرده ام.
درباره کاراکتر پیام می خواهم به نکته‌ای اشاره کنم؛ وحید طراوتی را با خودش به داستان آورد که از ابتدا در متن نبود. در واقع وحید انرژی را به شخصیت پیام تزریق کرد که سالن را تحت تایر قرار می دهد. با این که کاراکترها همه منفعل بودند اما وحید متن را از انفعال درآورد و موتورش را روشن کرد. من به این اعتقاد دارم که تئاتر یک سرگرمی است و اصلا آن را یک هنر خاص و روشنفکری نمی دانم. در تما دنیا آدم های می آیند بلیت می‌خرند که تئاتر ببینند و سرگرم شوند.
آقاپور: در واقع سرگرمی تئاتر قابل حذف نیست. ممکن است مولفه های دیگرش را بتوان حذف کرد اما وجه سرگرمی تئاتر باید وجود داشته باشد.
مولانیا: بله و بخش زیادی از وجه سرگرم کنندگی این نمایش به دلیل حضور وحید است. او به کمدی نمایش جان می دهد که تماشاگر هم دوستش دارد.
داننده فرد: از طرف دیگر در مونولوگ هایش اتفاقی را رقم می‌زند که از یک آدم شادِ کمیک تبدیل به یک آدم دیگر می‌شود که به شخصه همین تغییر برای من خیلی جذاب بود.
*این وجه کمدی که شخصیت پیام دارد در متن وجود نداشت؟
مولانیا: در متن کم رنگ بود و در این حدی که وحید به آن جان می‌دهد، نبود.
ویشکی: ما لحظه های در تمرین داشتیم که اگر یکی به ما نمی‌گفت که بچه ها دیگر بس است اصلا کار تبدیل به چیز دیگری می شد و کمدی اش به سمت دیگری می رفت.
آقاپور: من خیلی از جاها به جواد می گفتم دیگر این کمدی را از من نخواه چون این نوع کمدی دارد از بافت کلی کار خارج می شود.
ویشکی: نمایش به شکلی است که مخاطب بعد از اینکه خیلی خندید، گریه اش می گیرد و وارد فاز تازه ای می شود.
*شما در این نمایش حجم زیادی از غم و اندوه را با مونولوگ های کاراکترها وارد قصه می کنید پس حتما به پاساژی برای تغییر فضای داستان و ذایقه مخاطب نیاز داشتید.
مولانیا: بله درست است.
*می خواهم در همین راستا به نکته ای اشاره کنم. من متن را قبل از اجرا خوانده بودم. نمایشنامه چیزی برای ارایه نداشت اما من کاری به اینکه این متن تجربه اول شما بوده است، ندارم چون برای من جواد مولانیا، جواد مولانیایی است که در درجه اول کارگردان است. به این معنی که در کارهای قبلی تان هم نشان دادید که کارگردانی را بلد هستید و اوجش هم در نمایش «آمادئوس» بود. به عنوان بازیگر هم جنس متفاوت بازی خودتان را دارید و همکاری زیادی هم با محمد یعقوبی به عنوان یک کارگردان مولف داشتید. برخی مواقع متنی را که کارگردان های مولف می نویسند، کس دیگری نمی تواند اجرایش کند و فقط خودشان از عهده آن بر می آیند و زمانی هم هست که شکل نگارششان به لحاظ نمایشنامه نویسی چارچوبی دارد که کارگردان دیگری می تواند اجرایش کند. اما متنی را که شما نوشته اید فقط خودتان می توانید اجرایش کنید. متن نتوانسته به لحاظ ساختار نمایشنامه نویسی حرفی برای گفتن داشته باشد و خیلی هم دودل بودم که در اجرا قرار است چه اتفاقی برای این متن بیفتد. اما وقتی بعد از اجرا با بازخورد مخاطبان روبرو شدم اکثر آنها از واژه «صمیمی» برای کار استفاده کردند و می گفتند نمایش چه فضای صمیمی داشت و این صمیمیت به دلیل دو سویه کردن سالن اجرا دوچندان شده است. وقتی نمایش را دیدم ،متوجه شدم اجرا با متن بسیار متفاوت است و دیدم کارگردانی و بازی ها به اصطلاح به متن چربیده است. گفتمانی که به صورت کارگاهی به دلیل صمیمیت و تفاهمی که در خود گروه برقرار است، شکل گرفته و باعث شده محصولی به مخاطب ارایه شود که بتواند با آن ارتباط برقرار کند. منظورم به لحاظ تخصصی نیست چون اگر بخواهیم به صورت موشکافانه بررسی کنیم متن پر از ایراد است. مثلا با مونولوگ ها و واگویه هایی روبه‌رو هستیم که هیچ کمکی در راستای شکل گیری شخصیت ها نمی کنند. این نمایش کاملا فضامحور است و اگر این فضا به درستی شکل نمی گرفت بهترین تکنیک یا کارگردانی را هم به کار می بردید این تاثیرگذاری را در مخاطب نداشت. اما موردی که می خواهم به آن اشاره کنم وجود بیش از اندازه این صمیمیت در برخی از صحنه‌ها است که به کارگردانی بر می گردد. مثلا مخاطب بخش موسیقی و حضور خواننده را روی صحنه دوست دارد اما در این صحنه روابط باسمه ای شکل می گیرد و در حالی که بخش کمدی در نمایش پررنگ است حضور خواننده کمکی به جذب مخاطب و پیشبرد داستان نمی‌کند. از طرف دیگر حجم زیادی از غم و اندوه همراه با موسیقی دراماتیک در مونولوگ ها جریان دارد که کار را تبدیل به یک ملودرام غم انگیز می‌کند. اما در نهایت رمز موفقیت کار را انرژی و اتمسفری که بین گروه جریان داشت می دانم.
مولانیا: (باخنده) دم شماگرم و خداحافظ.
آقاپور: اینکه به صمیمیت گروه اشاره کردید برای خودم هم جالب بود و به این فکر کردم این سومین تئاتری است که من و مریم در آن هم بازی هستیم. دو بار برایش بازی کردم و یک بار هم دستیارم بوده است. با هومن هم این سومین تئاتری است که بازی کردیم. دو نمایشنامه خوانی با هم داشتیم و با جواد هم خیلی کار کردیم. با گیلدا هم بعد از تجربه همکاری در سریال «مگه تموم عمر چندتا بهاره» سروش صحت این دومین تجربه همکاری مان است.مولانیا: این متن را فقط خودم می توانستم اجرا کنم به این دلیل که به چیزی که نوشته بودم اعتقاد داشتم. نظر شما قابل احترام است. من دفاعی از متنم نمی کنم و اعتراف هم می کنم که این اولین نمایشنامه من است اما همین متن دست روی مسایلی می گذارد که مشکل همه است و خیلی از کسانی که کار را دیده اند می‌گویند این نمایش از روی زندگی آن ها ساخته شده است
مولانیا: من وقتی این متن را نوشتم به چند نفر دادم تا آن را بخوانند و با دوستانم هم چند بار آن را خواندیم. هرکس متن را خواند گفت چه متن بدی است.
*شما کارگردان خوبی هستید و ای کاش متن را به کس دیگری می دادید تا آن را دراماتورژی کند.
مولانیا: من از کلمه مود و فضا برای بچه ها خیلی استفاده کردم و به آنها گفتم که این متن مود و فضایی دارد که اگر به آن برسید برده اید. من در کلاس هایم همیشه این مثال را می زنم که مثلا شما از بیرون به خانه برمی گردید و ظاهرا اتفاقی نیفتاده است و همه چیز عادی است. ولی یک مودی در خانه وجود دارد که غیرعادی است. این انرژی و اتمسفری که در خانه وجود دارد فضا را تغییر داده است حالا در نمایش ما هم باید این اتمسفر شکل می گرفت و بازیگران با دیالوگ هایشان این موقعیت را به وجود می آورند به شکلی که تماشاگر اسیر و مرعوب آن می‌شد.
من با حرف شما موافقم چون این متن را فقط خودم می توانستم اجرا کنم به این دلیل که به چیزی که نوشته بودم اعتقاد داشتم. نظر شما قابل احترام است. من دفاعی از متنم نمی کنم و اعتراف هم می کنم که این اولین نمایشنامه من است اما همین متن دست روی مسایلی می گذارد که مشکل همه است و خیلی از کسانی که کار را دیده اند می‌گویند این نمایش از روی زندگی آن ها ساخته شده است. من خیلی به زندگی آدم ها دقت می کنم و آدم ها برایم خیلی جالب هستند. مثلا در تاکسی که می نشینم با مسافران و راننده تاکسی صحبت می کنم و دوست دارم آنها زندگی شان را برای من تعریف کنند و جالب است خیلی از آن ها با من درددل می کنند و این متن هم سراسر زندگی است و شاید برای همین مخاطب دوستش دارد.
*درباره حضور خواننده در نمایش هم توضیح می دهید؟
مولانیا: من به موسیقی زنده در نمایش اعتقاد راسخ دارم و درهمه کارهایم هم موسیقی وجود دارد. مساله دیگر این است که من برای بچه هایی که در خیابان ساز می زنند، خیلی احترام قایلم. این بچه ها مظلوم واقع شده اند در حالی که این همه سالن خالی داریم آن ها مجبور هستند در خیابان ساز بزنند. از این رو دوست داشتم دردل بچه های این بندهای خیابانی را در نمایشم مطرح کنم.
در انتها می خواهم از بچه های پشت صحنه و دستیارانم که مخاطب نمی بیندشان اما تلاش زیادی برای نمایش می‌کنند، تشکر کنم.
آقاپور: همچنین باید به این فاکتور مهم هم اشاره کنم که در باغ کتاب قبل و بعد از ما هیچ نمایشی به صحنه نمی رود و ما بدون دغدغه‌ای می توانیم سه ساعت قبل از اجرا به سالن بیاییم و تمرین کنیم. این اتفاق من را یاد قدیم ها و سال های ۸۰-۸۱ می اندازد که اولین تجربیات بازیگری ام بود، می اندازد که ما در تالار مولوی یا تئاترشهر ساعت های زیادی قبل از اجرا به سالن می آمدیم و بدون دغدغه و با تمرکز روی صحنه می رفتیم.
کد خبر 5982230منبع: مهر
کلیدواژه: جواد مولانیا تئاتر ایران هومن کیایی وحید آقاپور کارگردان تئاتر باغ کتاب تئاتر ایران موسیقی ایرانی فیلم مستند هنرمندان تئاتر سازمان صدا و سیما وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چهل و دومین جشنواره تئاتر فجر جایزه پژوهش سال سینمای ایران کارگردان تئاتر موزه هنرهای معاصر تهران خانه هنرمندان ایران دفتر موسیقی وزارت ارشاد جشنواره سینماحقیقت نمایشگاه رصتا اولین نمایشنامه طرف دیگر مونولوگ ها اشاره کنم دوست دارم شخصیت ها روی صحنه نکته ای بچه ها آدم ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۴۲۶۸۲۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
رقابت ۱۰ گروه در جشنواره هنرهای نمایشی کودک و نوجوان آذربایجان غربی
به گزارش خبرگزاری صداوسیمای استان آذربایجان غربی،نوزدهمین جشنواره هنرهای نمایشی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان با حضور گروه‌های نمایشی چهار شهرستان آغاز به کار کرد و طی روز‌های ۸ و ۹ اردیبهشت ماه برگزار خواهد شد.
زهرا آبسوران، مدیر کل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان آذربایجان غربی در حاشیه این مراسم به خبرنگار شبستان در ارومیه گفت: نوزدهمین جشنواره هنرهای نمایشی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان با هدف نشان دادن عمومی سازی و مردم سازی نمایش در جامعه و فضا سازی و ارتقای ظرفیت نمایش به عنوان یک رویکرد فراگیر تربیتی و نشان دادن توانمندی‌های این قشر در حال برگزاری است.
وی با بیان اینکه رقابت سالم از محور‌های این جشنواره است، افزود: ۲۰ اثر به دبیرخانه جشنواره استانی هنرهای نمایشی کودک و نوجوان ارسال شده که پس از پایش، ۱۰ گروه نمایش منتخب که از این تعداد ۷ اثر مربوط به مراکز کانون و ۳ اثر نیز آزاد در روز‌های ۸ و ۹ اردیبهشت در سالن آمفی تئاتر مجتمع شهید فرخی ارومیه به رقابت خواهند پرداخت.
آب سوران با بیان اینکه «این صحنه خانه ماست» شعار این جشنواره است، گفت: توجه به نامداران، امید آفرینی، آئین‌های بومی، سنتی و مذهبی، طنز، محیط زیست و آزاد موضوعاتی هستند که در نمایش‌های جشنواره نوزدهم رعایت شده اند.
مدیر کل کانون پرورش فکری استان از برگزاری نمایشگاه با عروسک‌های نمایشی، پویش عکاسی و نشست آموزشی با هدف انتقال تجربه از برنامه‌های جنبی مرحله استانی این جشنواره خبر داد.
وی افزود: عباس پویان، فاطمه برمال، سمیه حسین نژاد داوران نوزدهمین جشنواره هنرهای نمایشی کودکان و نوجوانان استان هستند.
گفتنی است؛ عباس پویان بازیگر، نمایشنامه نویس و کارگردان است که دارای لیسانس ادبیات نمایشی و فوق لیسانس زبان و ادبیات فارسی است، وی از سال ۷۰ و در استان فارس فعالیت هنری خود را آغاز کرده و بیش از ۴۰ اثر هنری در حوزه‌ی کودک و نوجوان کار کرده است و در سال‌ها فعالیت مقام‌های متعددی را در جشنواره‌های کشوری و استانی به دست آورده است.
فاطمه برمال کارگردان، بازیگر و عروسک گردان دیگر داور این جشنواره از استان اردبیل است، فاطمه برمال در طی سال‌ها فعالیت خود عناوین متعددی را در جشنواره‌های مختلف عروسکی و نمایشی به دست آورده، آخرین نمایش وی نمایش «آی تک» بود در تیر ماه ۱۴۰۲ در مرکز تئاتر کانون به روی صحنه رفت.
سمیه حسین نژاد کارشناس سابق کانون استان عروسک ساز، عروسک گردان، کارگردان و طراح صحنه و دکور دارای لیسانس نقاشی با سابقه‌ی بیش از ۲۰ سال فعالیت و مدرس شاخه‌های مختلف هنری است که طی سال‌ها فعالیت موفق به کسب رتبه‌های برتر در هنرهای نمایشی، چون جشنواره رضوی شده و بار‌ها آثار وی به رویداد‌های کشوری صعود کرده اند.
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد